Autorijles en autisme: 7 tips voor een succesvolle rijopleiding
Een rijbewijs halen is een spannend proces voor iedereen. Voor mensen met autisme kan het net wat extra uitdagingen met zich meebrengen, maar laat je daardoor zeker niet ontmoedigen! Veel leerlingen met autisme slagen elk jaar voor hun rijexamen, vaak dankzij een wat aangepaste aanpak en goede communicatie. Onze rijschool, Vincent Fijan, is gespecialiseerd in het begeleiden van leerlingen met faalangst en autisme. In dit artikel geven we 7 praktische tips die kunnen helpen om de rijopleiding voor iemand met autisme soepel en prettig te laten verlopen. Deze tips zijn nuttig voor de leerling zélf, maar ook voor ouders/begeleiders en rijinstructeurs.
Contact
Tip 1: Kies een rijschool met begrip voor autisme
Niet elke rijinstructeur heeft ervaring met autismespectrum. Het is daarom verstandig om te lessen bij een rijschool die hierin is gespecialiseerd. Gespecialiseerde rij-instructeurs snappen dat autisme soms een andere benadering vraagt. Er wordt bijvoorbeeld meer tijd genomen en instructies worden in kleinere stappen uitgelegd. Tijdens een proefles kun je al aangeven dat je autisme hebt, zodat de instructeur vanaf het begin rekening kan houden met jouw behoeften. Bij Vincent Fijan doen we dit standaard: we passen de rijlessen aan op jouw tempo en prikkelgevoeligheid. Vraag ook gerust of de instructeur een speciale opleiding of training heeft gevolgd op dit gebied, veel instructeurs (waaronder die bij ons) hebben extra scholing gehad om leerlingen met ASS of ADHD optimaal te begeleiden.
Tip 2: Zorg voor duidelijkheid en routine
Mensen met autisme gedijen vaak bij structuur en voorspelbaarheid. Probeer daarom je rijlessen op vaste dagen en tijden in te plannen, zodat je een routine opbouwt (bijv. elke dinsdagmiddag om 15:00). Onze rijschool plant in overleg met jou een schema dat regelmaat biedt, dat geeft rust. Vraag je instructeur ook om duidelijk te zijn over wat je tijdens de les gaat doen. Veel leerlingen vinden het fijn om aan het begin van de les te horen: “Vandaag gaan we bijvoorbeeld een stukje snelweg oefenen en daarna parkeren.” Zo weet je wat er komt, in plaats van onverwachte opdrachten. Bespreek eventueel aan het eind van elke les kort wat er de volgende keer op het programma staat. Die voorspelbaarheid kan helpen om je mentaal voor te bereiden en vermindert spanning. Een Rijopleiding in Stappen (RIS) kan hierbij ook nuttig zijn; dat is een opleiding met een vaste opzet in modules, zodat je stap voor stap in een logische volgorde leert rijden. Veel leerlingen met autisme ervaren RIS als prettig gestructureerd en er zijn rijscholen (zoals de onze) die deze methode aanbieden.
Tip 3: Beperk prikkels in de lesauto
Overprikkeling door te veel prikkels kan de concentratie beïnvloeden. Houd de leeromgeving dus zo prikkelarm mogelijk. Concreet betekent dit: geen radio of muziek tijdens de les, geen sterke geuren (vraag de instructeur om geen parfum of luchtverfrisser te gebruiken als je daar gevoelig voor bent) en natuurlijk geen storende telefoons. In onze lessen staat de radio standaard uit en de telefoon van de instructeur gaat op stil, we zorgen voor een rustige sfeer. Ook adviseren we om geen extra mensen mee te nemen in de auto, tenzij dat echt helpt voor jouw comfort. Sommige leerlingen vinden het fijn als bijvoorbeeld één van de ouders een keer meerijdt ter geruststelling, maar vaak geldt: hoe minder drukte, hoe beter jij je kunt focussen.
Tip 4: Communiceer je behoefte aan pauze of uitleg
Een hele belangrijke tip: geef het meteen aan als je merkt dat je overprikkeld raakt of behoefte hebt aan een korte pauze. Een goede instructeur zal dit al in de gaten proberen te houden aan jouw lichaamstaal of rijgedrag, maar jij voelt het zelf het beste aan. Voel je je gestrest of overvraagd, schaam je niet om te zeggen: “Kunnen we even stoppen? Ik word te vol in mijn hoofd.” Wij plannen altijd voldoende tijd in de lessen zodat een time-out mogelijk is. We zoeken dan even een rustige parkeerplek op waar je diep kunt ademhalen en tot rust kunt komen. Desnoods stappen we even uit de auto voor wat frisse lucht. Het is ook oké om extra uitleg te vragen als je iets niet begrijpt. Soms kan een andere manier van uitleggen of even tekenen op papier helpen om het kwartje te laten vallen. Onthoud: er zijn geen domme vragen in de lesauto. Jouw instructeur is er om jou te helpen, dus open communicatie is key.
Tip 5: Overweeg een faalangstexamen bij het CBR
Veel leerlingen met autisme hebben baat bij het faalangstexamen voor het praktijkgedeelte. Dit speciale CBR-examen is er niet alleen voor faalangst in strikte zin, maar voor iedereen die gebaat is bij een rustiger aanpak. Je krijgt bij een faalangstexamen extra tijd en de mogelijkheid om tussendoor pauzes (time-outs) te nemen als je merkt dat je te zenuwachtig of overprikkeld raakt. De examinator is getraind om je op je gemak te stellen. Bespreek dit met je instructeur; bij Vincent Fijan bekijken we samen of een faalangstexamen voor jou geschikt is. Vaak is het antwoord ja, want het haalt net die scherpe randjes van de examendruk af. Daarnaast is er de mogelijkheid van een individueel begeleid theorie-examen bij het CBR: je zit dan alleen in een ruimte met een medewerker die het proces begeleidt, wat ook prettig kan zijn. Al deze speciale regelingen zijn erop gericht om jou in staat te stellen te laten zien wat je kunt, zonder onnodige stressfactoren.
Tip 6: Oefen voorsituaties en routes
Mensen met autisme kunnen erg sterk zijn in visueel denken en detail, maar onverwachte situaties kunnen spannend zijn. Het kan helpen om vooraf bepaalde verkeerssituaties door te nemen. Bijvoorbeeld: hoe werkt een invoegstrook op de snelweg precies, wat moet je doen bij een complexe kruising, enz. Ook kan het zinvol zijn om routes te herhalen. In plaats van elke les totaal nieuwe wegen, rijden we bewust ook stukken opnieuw zodat je vertrouwen krijgt in je vaardigheid op bekende trajecten. Zodra je die beheerst, groeit je algemene zelfvertrouwen om ook nieuwe wegen te trotseren. Schroom niet om aan te geven als je een bepaalde handeling extra wilt oefenen (bijv. parkeren). Herhaling en routine zorgen ervoor dat het autorijden automatiseert, precies wat je wil bereiken. Dat automatiseren kost soms meer tijd, maar geef jezelf die tijd.
Tip 7: Blijf positief en bouw zelfvertrouwen op
De meeste mensen met autisme kunnen even goed autorijden als ieder ander. Het is belangrijk om te onthouden dat hoewel jouw weg iets anders kan verlopen, het eindresultaat, je rijbewijs en veilig de weg op, absoluut haalbaar is. Probeer kleine successen te vieren. Had je een moeilijke rotonde helemaal goed genomen? Top! Voel je dat je steeds minder instructie nodig hebt op de snelweg? Schouderklopje voor jezelf. Onze aanpak is erop gericht je zelfvertrouwen op te bouwen in stapjes. Soms helpt het om na te gaan hoe ver je al gekomen bent: een paar weken geleden vond je schakelen misschien lastig én verkeer lezen en sturen tegelijk. Nu gaat schakelen onbewust en kun je je aandacht meer op de weg richten, dat is vooruitgang! Vertrouw ook op je instructeur: die laat je echt niet iets doen als hij/zij denkt dat je er niet aan toe bent. Stapje voor stapje breiden we je comfortzone uit. En heb je je rijbewijs eenmaal op zak, probeer dan regelmatig te blijven rijden, desnoods korte ritjes, zodat de routine erin blijft.
Tot slot
Een rijopleiding op maat voor iemand met autisme vergt samenwerking tussen leerling en instructeur. Bij Rijschool Vincent Fijan geloven we in persoonlijke aandacht en hebben we veel ervaring met het trainen van leerlingen met diverse leerstijlen. Het belangrijkste is: jij zit aan het stuur van je leerproces. Met geduld, begrip en de juiste technieken (zoals we hierboven bespraken), kun je in je eigen tempo uitgroeien tot een zelfverzekerde bestuurder. Autisme hoeft daarbij geen obstakel te zijn, het is simpelweg een andere weg die we samen bewandelen (of beter gezegd: berijden). Heb je vragen of wil je een keertje kennismaken om te zien hoe wij jou kunnen ondersteunen? Neem gerust contact met ons op. We zorgen ervoor dat rijles zonder stress ook voor jou werkelijkheid wordt, zodat je straks met trots en plezier dat roze pasje op kunt halen!
Wil je vrijblijvend meer informatie ontvangen?
Rijschool Vincent Fijan heeft een aantoonbaar hoog slagingspercentage. Dankzij dit slagingspercentage is succes gegarandeerd.
"(Vereist)" geeft vereiste velden aan